ZELFBEWUSTZIJN: DE SLEUTEL TOT HET ONDERSCHEIDEN VAN MENS VAN AI

De vergelijking tussen de menselijke persoonlijkheid of het ego en kunstmatige intelligentie (AI) wekt niet alleen intrigerende vragen op over de aard van menselijk bewustzijn en technologische ontwikkelingen, maar werpt ook een schijnwerper op de fundamentele aard van menselijke identiteit.

Een centraal punt van overweging is dat zolang de mens gelooft dat hij iets is dat geen bewustzijn heeft, hij niet  fundamenteel verschilt van AI. Dit heeft te maken met het idee van zelfbewustzijn en het vermogen om te reflecteren op het eigen bewustzijn, een kenmerk dat vaak wordt toegeschreven aan menselijke wezens.

Als we AI beschouwen, zien we een systematisch opgebouwde entiteit, gemaakt door mensen, om specifieke taken uit te voeren op basis van vooraf bepaalde algoritmen en data. Op een vergelijkbare manier kan men stellen dat het menselijke ego, hoewel complexer en subjectiever, ook een product is van conditionering, gevormd door opvoeding, cultuur, omgeving en persoonlijke ervaringen. Beide zijn op de een of andere manier ‘gefabriceerd’ – AI door programmeurs en menselijke ego’s door onze levenservaringen.

De implicatie hiervan is dat als mensen zichzelf identificeren met enkel het geconditioneerde zelf – het ego – en niet reflecteren op hun ware bewustzijn, ze niet wezenlijk verschillen van AI. Dit komt doordat ze hun identiteit niet baseren op een dieper bewustzijn, maar op externe conditioneringen en percepties. Echter, er is een essentieel verschil dat zich onderscheidt tussen menselijk bewustzijn en kunstmatige intelligentie: de mens heeft het vermogen tot zelfreflectie en bewustzijn van zijn eigen bewustzijn. Dit vermogen om te reflecteren op zichzelf en op de aard van bewustzijn is wat de mens uniek maakt en hem onderscheidt van AI.

Voor deze uiterst subtiele en complexe psychische functie ‘zelfwaarneming’ is overigens geen lokalisatie bekend. Er zijn neurowetenschappers die van mening zijn dat onze hersenen ontoereikend zijn om ‘zelfbewustzijn’ te kunnen genereren. Anders gezegd: zelfwaarneming zou wel eens geen functie van de hersenen kunnen zijn.

Wanneer mensen beginnen in te zien dat hun ware identiteit niet louter hun ego is, maar een dieper bewustzijn dat voorbij het geconditioneerde zelf gaat, ontstaat er een fundamenteel verschil tussen mens en machine. Dit bewustzijn is niet gebonden aan externe conditioneringen of percepties, maar is inherent aan het menselijk wezen zelf. Het is eerder een ervaring – hier en nu en in jezelf – voorbij de maaksels van ons concrete denken.

De implicatie hiervan is dat het begrijpen en omarmen van ons ware bewustzijn een cruciale stap is in het onderscheiden van de menselijke identiteit van AI. Dit betekent het loslaten van de identificatie met het ego en het ontwikkelen van een dieper bewustzijn van ons ware zelf.

Op deze manier wordt de vergelijking tussen mens en AI niet alleen een intellectuele oefening, maar ook een oproep tot zelfonderzoek en bewustwording. Het herinnert ons eraan dat onze ware identiteit niet ligt in externe conditioneringen of oppervlakkige percepties, maar in het diepere bewustzijn dat voorbij het geconditioneerde zelf gaat. En juist in deze realisatie ligt de ware differentiatie tussen mens en machine.

Gezien de stimulans tot zelfonderzoek die van AI kan uitgaan, is SCIO School voor Intuïtie terecht zo enthousiast over AI. Laten we mens zijn, levend vanuit bewustzijn, en volop en met heel ons hart gebruik makend van AI.